Kolej Galicyjska, a 136 lat tradycji kolei w Lubyczy Królewskiej

Poniżej widok w 2023 r. przyszłej ostatniej stacji linii kolejowej nr 56, tj. jednej z planowanych „szprych” CPK. Na zdjęciu stacja Lubycza Królewska. Jest to dziś stacja bez rozkładu jazdy, stacja widmo. Galicyjska linia kolejowa z Lwowa do Bełżca miała swoją przedostatnią stację kolejową właśnie w Lubyczy, gdzie do dziś widać ładne dawniej budynki stacji, tak dziś zaniedbane.

fot. Piotr Wujec

Kolej Galicyjska

Znaczenie

Mając na uwadze inny rozstaw torów w Rosji niż w Cesarstwie Austro-Węgierskim, to doprowadzenie linii kolejowej pod granicę miało znaczenie dla obu stron, tj. Rosji i Austro Węgier. 

Kolej po obu stronach granicy kończyła się na Zamojszczyźnie i Ziemi Bełskiej blisko samej granicy. Pasażerowie musieli po przebyciu wozami przełęczy wsiąść ponownie do pociągu po jednej lub drugiej stronie granicy.

Tym samym linia do Bełżca (przez Lubycze Królewską) miała istotne znaczenie militarne w momencie wybuchu I Wojny Światowej, vide mapa Galicji poniżej.

źródło domena publiczna

Powstanie linii Lwów – Bełżec

 

Linia kolejowa Lwów – Rawa Ruska – Bełżec powstała już w 1887 roku.

Powstanie tej linii kolejowej było wynikiem przyjęcia w 1880 roku przez austriacki parlament, na wniosek polskich posłów, Ustawy o kolejach lokalnych (Galicja w ramach Cesarstwa Austro Węgierskiego podlegała pod parlament austriacki). 

Tło historyczne

Pod koniec XIX w. Austriacy zrezygnowali z ostrego prześladowania Polaków, którego przejawem było obok krwawego stłumienia Powstania Krakowskiego (1846 r.), też metodyczne niszczenie polskiego kościoła katolickiego, m.in. wyburzanie polskich kościołów katolickich oraz likwidacja polskich zakonów katolickich, przez też „katolicką” Austrię. Przypominam Galicja była prowincją Austrii, była Galicja poza Cesarstwem Rzymskim Narodu Niemieckiego oraz poza oczywiście Królestwem Węgier, do którego przez tysiąc lat należała sąsiednia Słowacja. 

Zmiana antypolskiej polityki Austrii, jaka nastąpiła pod koniec XIX w. dała szansę Polakom na zabieganie o rozwój ziem polskich, w tym Lwowskiego oraz Ziemi Bełskiej.

Kolej galicyjska na początku XX w., źróło domena publiczna  

Kolej w Austrii, a kolej w Galicji

W Austrii poza nielicznymi przypadkami nacjonalizacji linie kolejowe powstawały jako prywatne inwestycje.

Inwestor uzyskując koncesję na budowę kolei, np. w przypadku Galicji, od władz Austrii (składowej federacji Cesarstwa Austro Węgierskiego) miał jednocześnie w Wiedniu i we Lwowie szanse na kredyt na dobrych warunkach.

Opisana powyżej otwarta pod koniec XIX w. polityka w należącej do Austrii Galicji, tylko w latach 1890 -1910, umożliwiła UWAGA budowę przez Polaków:

- aż 15 linii kolejowych (lokalnych),

- łącznie aż ponad 770 km torów.  

Mapy historyczne jakie prezentuję tutaj znalazłem po pewnych poszukiwaniach w Internecie. Dobrze, że dziś jest tam dostęp do historycznych map.

Położenie opisywanego terenu na mapie Polski poniżej.

Podsumowując

Imponująco szybki był rozwój inwestycji kolejowych dokonywanych przez Polaków, w krótkim okresie kilkunastu lat przed wybuchem I Wojny Światowej, na ziemiach polskich pod zaborem Austriackim od Małopolski poprzez Ziemie Ruską po Podole.

Na mocy porozumienia z Królestwem Węgier w 1366 roku pokojowo do Polski zostały włączone, do tej pory węgierskie, ziemie: Podole, Wołyń, Ruś Czerwona z Lwowem.

Mamy prawo być dumni z zaradności naszych przodków, polskie inwestycje w Galicji też dają nam takie prawo.

Dziękuję za uwagę

Piotr Wujec

https://wms.edu.pl/