Drezyna pancerna Tatra T 18

W dawnym warszawskim Muzeum Kolejnictwa, noszącym od jakiegoś czasu nazwę Stacja Muzeum i podlegającym pod samorząd, jest prezentowany ciekawy eksponat, jakim jest drezyna pancerna WP.

Wprowadzenie

W okresie obu wojen światowych kluczowym było utrzymanie linii kolejowych. Przed napadem Niemiec na Polskę w 1939 roku polskie dowództwo miało świadomość kluczowej roli kolei. Ta świadomość wynikała z doświadczeń walk 1918-1922 r.

Drezyna pancerna Tatra T 18
front drezyny
fot. Piotr Wujec

Doświadczenia 1918-1922

1918. Podczas ukraińskich ataków na polski Lwów to jedynie wzdłuż linii kolejowych było możliwe niesienie pomocy Polakom oblężonym miesiącami we Lwowie przez przeważające siły ukraińskie. Pomoc była możliwa z udziałem kilku pociągów pancernych, w tym pociągu „Odsiecz”, który potem otrzymał oddającą jego rolę nazwę „Śmiały”.

1918-1922. W udanym Powstaniu Wielkopolskim istotną rolę odegrało pięć polskich pociągów pancernych, wspierając Armię Wielkopolską w walce z Niemcami. Zarówno wielkpolskie jak i śląskie powstania zorganizowali Narodowcy, w trakcie powstań śląskich Ślązacy walczący z Niemcami, korzystali z doświadczeń Wielkopolan używając też pociągów pancernych.

fot. Piotr Wujec

1918-1921. Istotny był ten rodzaj broni podczas odpierania przez WP, pod komendą Marszałka Piłsudskiego, komunistycznej Bolszewickiej agresji, tj. w wojnie polsko – bolszewickiej (1918-1921). Brało w niej udział aż 26 polskich pociągów pancernych.

Drezyna pancerna Tatra T 18
tył drezyny
fot. Piotr Wujec

Polskie pociągi i drezyny pancerne 1921-1939

Wojsko Polskie od pokoju w Rydze (1921 r.) utrzymywało kilkanaście pociągów pancernych do czasu reformy tego rodzaju broni przeprowadzonej w 1931 roku.

Po reformie 1931 roku Wojsko Polskie utrzymywało 10 etatowych pociągów pancernych oraz kilkadziesiąt drezyn pancernych, w dwóch dywizjonach:

1 Dywizjon Pociągów Pancernych z Legionowa;

2 Dywizjon Pociągów Pancernych z Niepołomic.

Drezyny pancerne WP były rożnego typu, od improwizowanych, tj.

- drezyny R z lawetą, na której stal czołg FT-17;

- drezyny TKS z tankietką TKS;

po „prawdziwe” drezyny pancerne, jak czechosłowackiej produkcji Tatra.

Polska w 1925 roku zamówiła 6 czechosłowackich drezyn pancernych Tatra T-18, które zostały dostarczone WP w 1926 roku, jak widać na moich zdjęciach drezyny były malowane w identyczny kamuflaż jak pojazdy pancerne wojsk lądowych.

Stacjonując w Jabłonnej drezyny te były używane do szkolenia żołnierzy WP, a następnie skierowane do obu ww. dywizjonów pociągów pancernych.

Drezyna pancerna Tatra T 18
fot. Piotr Wujec

Wrzesień 1939 r.

Niestety nie wszystkie pociągi pancerne osiągnęły gotowość bojową 1 września 1939 roku. Stało się tak z powodu za późnej mobilizacji WP, ogłoszonej dopiero 30 sierpnia 1939 roku. Wszystko z powodu nadmiernego zaufania polskiego rządu do sojuszników, vide:

https://wujec.blogspot.com/2023/08/zwiazki-taktyczne-i-organizacja-wojska.html

https://wujec.blogspot.com/2023/08/mobilizacja-30-sierpnia-1939-stan.html

Polskie pociągi pancerne świetnie się spisały w walkach z Niemcami we wrześniu 1939 r. , szczególnie w Wielkopolsce i na Śląsku, np. Bitwa pod Mokrą.

We wrześniu 1939 roku, podczas odpierania agresji na Polskę ze strony Niemiec, Słowacji i Rosji Sowieckiej, drezyny T – 18 zostały zorganizowane w dwa plutony, po dwie drezyny w plutonie.

Po jednym plutonie drezyn T-18 otrzymały dwa pociągi pancerne WP, tj.

- pociąg nr 15 „Śmierć”,

- pociąg nr 13 „Generał Sosnkowski”.

Jedna z drezyn T-18 pociągu nr 15 została zniszczona przez Niemców pod Nasielskiem.

Irytującym jest w Stacji Muzeum brak informacji kto zniszczył polską drezynę w 1939 r., brak zwrotu „Niemcy”, to daje do myślenia niestety. Generalnie w Stacji Muzeum jest bardzo mało informacji o eksponatach i naszej polskiej historii, skazując osoby zainteresowane na szukanie wiedzy poza tą muzealną placówką...

Podsumowując

Warto zobaczyć ten zabytek w Stacji Muzeum, która znajduje się w dawnej hali Dworca Głównego robiącej cudowne wrażenie detalami architektonicznymi.

Dziękuję za uwagę

Piotr Wujec

https://piotrwujec.pl/prezentacja/