Porjekt Kolei Plus co dalej? Obawy samorządów.

Po konferencji "Otwarcie o CPK w centrum Polski", którą zorganizowałem na temat inwestycji kolejowych - z udziałem wybitnych naukowców zajmujących się transportem, w tym JM Rektora Politechniki Krakowskiej oraz Dyrektora Instytutu Kolejnictwa w Warszawie - mam pełną świadomość obaw samorządowców o inwestycje kolejowe, np. Kolej Plus. Dziś pochylę się nad tym tematem.

Powody wpisu

Niepokój samorządowców w 2023 r. wzbudziła informacja, że 16 października 2023 r. PKP Polskie Linie Kolejowe unieważniły wybory wykonawców małopolskich projektów Kolei Plus nowych linii do Niepołomic i Myślenic. Na dziś znany powód unieważnienia (podawany przez zespół prasowy PKP PLK) to, cyt. „z uwagi na konieczność powtórzenia ich badania i oceny”.

Most kolejowy w Toruniu, fot. Piotr Wujec

Istotą projektu „Otwarcie o kolei”, w tym konferencji 14 listopada 2023 r. jest skupienie się na technicznych i prawnych aspektach inwestycji kolejowych, bez politykowania. Wszystko celem zbudowania zespołu specjalistów mogących dać merytoryczne argumenty samorządom do dialogu ws. inwestycji kolejowych, vide:

https://wms.edu.pl/konferencje/

Tym samym omijam politykę, za to skupiam się na projekcie mając na uwadze lęk o jego kontynuację widoczny na przełomie 2023/2024 r. Zarazem uwzględniam tematykę poruszaną na warszawskiej konferencji 14 listopada 2023 r. 

Ożarów Maz. przebudowa linii i stacji. fot. Piotr Wujec

Kolej Plus fakty

Wprowadzenie

Skala inwestycji kolejowych w ramach projektu Kolej Plus jest istotna dla wielu samorządów. Podczas konferencji 14 listopada 2023 r. był ten temat poruszony, a zostanie rozwinięty w toku kolejnych konferencji naukowych na jesień 2024 r. Postaram się przeanalizować obawy samorządowców sygnalizowane pod koniec 2023 r.

Kolei Plus fakty

(stan na jesień 2023 r.)

1.

W październiku 2023 r. było 29 ogłoszonych postępowań przetargowych Kolei Plus:

- 24 przetargi na prace projektowe,

- 5 przetargów na wykonanie dokumentacji projektowych / robót budowlanych.

2.

Dane wskazują, że w ramach Kolei Plus zawarto umowy z wnioskodawcami 35 projektów, którzy spełnili warunki (zakwalifikowali się do dofinansowania w ramach rządowego programu). Co interesujące tylko sześć z nich jest realizowanych w formule projektuj i buduj. W pozostałych projektach ma być zamawiana dokumentacja projektowa. 

3.

Program Kolei Plus ma objąć ok. 400 km linii kolejowych.

4.

Kolei Plus jest programem mającym przywrócić ruch na wielu dziś zamkniętych trasach kolejowych, w tym istotnych dla samorządów i lokalnych społeczności.

5.

W programie Kolei Plus złożono do października 2023 r. łącznie aż 96 wniosków. Złożone wnioski opiewają na kwotę ok. 30 mld zł.

6.

Z danych wynika, że 48 wniosków przeszło przez kolejne etapy programu, w tym przygotowania wstępnego studium i potwierdzenia finansowania. W stanie na październik 2023 r. oznaczało to 48 wniosków o łącznej ich wartości aż 16 mld zł.

Podsumowując

W październiku 2023 r. w ramach Kolei Plus były ujęte projekty inwestycji kolejowych o imponującej wartości 13,2 mld zł. Co istotne aż 85% wyżej wymienionej kwoty pochodzi z budżetu państwa. Pozostałe środki pochodzą z budżetów samorządów. Mając powyższe na uwadze obawy samorządowców jesienią 2023 r. można zrozumieć.

W mojej opinii zasadnym jest wiara w kontynuację programu Kolei Plus po wyborach. Ponadto należy mieć nadzieję na znalezienie źródeł finansowania mając na uwadze wagę tych inwestycji dla ruchu regionalnego lub metropolitalnego.

Kolejna sprawa to rola tzw. „Kolei Niedużych Prędkości”, o której na konferencji 14.11.2023 r. mówił Pan dr hab. inż. Maciej Kruszyna, profesor Politechniki Wrocławskiej. Rola ta to zapewnienie najbardziej optymalnego środka transportu dla rozwoju lub zatrzymania wyludniania się obszarów gmin i miast położonych w pewnej odległości od dużych ośrodków miejskich Polski. Ten temat będzie omawiany na kolejnych konferencjach.

Inna sprawa istotna moim zdaniem to fakt, że program Kolei Plus to szansa na odbudowę, na dziś wyłączonych z użytku linii, w tym siatki połączeń lokalnych istniejących przed 1945 rokiem na obszarze, np.: Pomorza, Wielkopolski, Kujaw, Kaszub, Mazur, Śląska.

Dziękuję za uwagę

Piotr Wujec

pomysłodawca i organizator Akademii Centrum Poszukiwania Kompromisu

https://piotrwujec.pl/

Akademia Centrum Poszukiwania Kompromisu (Akademia CPK) to polska inicjatywa całościowego podejścia do zagadnień inwestycji, w tym kolejowych CPK. 

Inicjatywa od początku tworzona jest bez udziału Spółki CPK.

Obecnie wobec rozmachu inwestycji kolejowych przed nowymi wyzwaniami stoją: samorządowcy, przedsiębiorcy, urzędnicy oraz inwestorzy. Chcemy zdefiniować wyzwania, dać wiedzę, poszukać rozwiązań lub kompromisów.